طرح ایجاد بانک سلولی اقوام مختلف ایرانی متوقف شد، لزوم تکمیل مجموعه های سلولی - هاست لینوکس

به گزارش هاست لینوکس، مرکز ملی ذخایز ژنتیکی و زیستی ایران طرحی را در زمینه ایجاد بانک سلول های لنفوبلاستوئیدی از اقوام مختلف جمعیت ایرانی شروع کرد که به دلیل کافی نبودن بودجه و نیروی انسانی و با شروع تحریم های اقتصادی در نیمه راه متوقف شد.

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی هاست لینوکس به نقل از روابط عمومی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران وابسته به جهاددانشگاهی، مطالعات ژنتیکی انسانی کاربردهای مختلفی در حیطه بهداشت و درمان، علوم اجتماعی و پدافندی و نظامی دارد؛ گام اول در تمام این مطالعات، جمع آوری نمونه از جمعیت مورد هدف است که با توجه به تعدد و گستردگی این گونه مطالعات سالانه منجر به صرف هزینه و وقت فراوانی می شود. تهیه بانک سلول های لنفوبلاستوئیدی از جمعیت ایرانی، شامل تعداد نمونه های کافی از نژادهای مختلف، راه حلی برای کاهش هزینه های هنگفت و تسریع مطالعات مختلف است.

پروانه فرزانه مدیر بانک سلول های انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: در سال 1389 و هم زمان با افتتاح و آغاز به کار آزمایشگاه های بانک سلول های انسانی و جانوری، این مرکز طرحی را در زمینه ایجاد بانک سلول های لنفوبلاستوئیدی از اقوام مختلف جمعیت ایرانی آغاز کرد که هدف از آن تهیه منبع ژنتیکی پایا و آماده برای انواع مطالعات علوم زیست پزشکی و علوم انسانی و مقاصد پدافندی بود؛ متاسفانه این طرح به دلیل کافی نبودن بودجه و نیروی انسانی و با آغاز تحریم های اقتصادی در نیمه راه متوقف شده است.

وی افزود: در بسیاری از کشورها از سال ها قبل طرح ژنوم انسان تعریف و بانک های سلول های لنفوبلاستوئیدی از جمعیت های مختلف به عنوان منبع ژنومی نامتناهی تهیه شده است. اهداف ظاهری این پروژه شامل شناسایی ژن های مسبب مقاومت یا آسیب پذیری نسبت به بیماری ها و ردیابی تکامل و مهاجرت جمعیت های انسانی در سراسر جهان بود، اما هم زمان مقاصد جنگ و تروریسم نژادی با بهانه این طرح برای مثال جمع آوری نمونه توسط بانک سلولی رژیم اشغالگر قدس و همکاری رژیم وقت آفریقای جنوبی برای تولید سلاح های ژنتیکی نژادی انجام شد.

فرزانه خاطرنشان کرد: لزوم ایجاد این گونه بانک ها از آن جا آشکار می شود که جمع آوری نمونه های مولکولی مثل DNA برای مصارف محدود بوده و به اتمام می رسند؛ به علاوه ثبت یک بار اطلاعات حاصل از روش های پیشرفته مانند توالی یابی ژنی نیز نمی تواند جایگزین بانک سلولی شود که قابلیت بررسی مطالعات مختلف ترانسکریپتوم و بیان ژن و مطالعات پاسخ سلول در اثر عوامل مختلف را داشته باشد. دامنه کاربرد این سلول ها تا تولید سلول های بنیادی پرتوان پیش رفته است.

مدیر بانک سلول های انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران تشریح کرد: از سال 1378 پیرو و هم گام با پروژه ژنوم اقداماتی برای مشخص توالی ژنوم جمعیت ایرانی انجام گرفته است که در نهایت به اجرای طرحی در سال 1396 انجامید که نتایج آن به صورت مشترک با محققی آلمانی چاپ شده است؛ هم چنین بررسی سکانس توالی های میتوکندریایی جمعیت ایرانی با همکاری تیمی از روسیه و ارمنستان اجرا شده است که اغلب بررسی ها به مشابهت ژنتیکی جمعیت ها و نوع و دلایل مهاجرت ختم شده است و متاسفانه اهداف پدافندی پیگیری نشده است.

وی بیان کرد: در سال 1388، طرحی برای مشخص توالی ژنوم ایرانیان در دانشگاه استنفورد پیشنهاد شد که با جمع آوری نمونه های ایرانیان مقیم آمریکا آغاز شد و بعد ادامه پیدا کرد که موارد استفاده و انتشار نتایج آن در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.

فرزانه ابراز امیدواری کرد که با روشن شدن اهمیت آمادگی علمی سخت افزاری و نرم افزاری بستر احیا و تکمیل و استفاده کامل از طرح بانک سلول های لنفوبلاستوئیدی جمعیت ایرانی شامل نمونه های افراد سالم و افراد مبتلا به بیماری های مختلف و بانک اطلاعاتی آن فراهم و تسریع شود.