بازی کولونگ آغاجی زنجان در آستانه فراموشی واقع شده است - هاست لینوکس

به گزارش هاست لینوکس، میراث آریا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، بازی کولونگ آغاجی زنجان در آستانه فراموشی قرار گرفته است.

نمونه مشابه این بازی در بسیاری دیگر از نقاط ایران به اشکال و قوانین مختلف وجود دارد. تا سالیان گذشته ای بازی در شهر و روستاهای زنجان انجام میشد ولی در سالهای اخیر بواسطه پیشرفت تکنولوژی و رو آوردن به بازی های کامپیوتری این بازی و بسیاری از بازی های قدیمی تر در آستانه فراموشی قرار گرفته اند. به همین علت پرونده ثبت این بازی به منظور حفظ آن ارائه می گردد.

بازی ها از جمله نمودهای اجتماعی و فرهنگی هر اجتماع بحساب می آیند. برای بازی ها علاوه بر تخلیه روانی و کارکردهای جسمانی مزیت های فراوانی وجود دارد. بازی ها تبلوری از فرهنگ و میراث هر اجتماعی بحساب می آیند. در حقیقت ویژگی اصلی بازی ها، درس آموزی و سازگاری با نظام و محیط طبیعی اجتماعی پیرامون خود است. در این میان بازی های بومی و محلی و بازی های پرورشی یکی از راههای پرورش کودک از لحاظ روانی، عاطفی، فکری، اجتماعی و جسمانی محسوب می گردد. یکی از بازی های سنتی و قدیمی استان زنجان بازی کولونگ آغاجی است که در حال حاضر در آستانه فراموشی است.

این بازی احتیاج به فضای باز و دو چوب به نامهای چیلینگ یا کولونگ (چوبی به میزان کف دست و به ضخامت انگشت انسان) و آغاج (چوب دستی به میزان تقریباً 75 سانتیمتر) دارد و معمولاً دو نفره و گاهی گروهی به وسیله پسران اجرا می گردد. در شکل دو نفره، به قید قرعه نفر اول مشخص می گردد و سپس محل آغاز بازی را با کشیدن یک خط در روی زمین مشخص می نمایند و آن را مَره می نامند. این بازی شامل دو مرحله است که مرحله اول آن را توخماقی و مرحله دوم آن را حلاسی می گویند.

در مرحله اول بازیکن آغاج را در کف دست برتر و بین انگشتان خود طوری می گیرد که دو تا سه سانتی از آن در بالای دست و بقیه در زیردست او قرار داشته باشد یا اینکه کولونگ را روی دو قطعه سنگ گذاشته و به آن ضربه می زنند. آنگاه چیلینگ را در قسمت بالای دست روی آغاج گذاشته، آن را به هوا پرتاب و سعی می نماید با حرکت قسمت پایین آغاج به آن ضربه بزند و چیلینگ را به دورتر بفرستد. بازیکن رقیب در فاصله مشخصی قرار می گیرد و سعی می نماید تا چیلینگ پرتاب شده را در دست بگیرد و یا حداقل دستش را به چیلینگ بزند. اگر بازیکن مقابل پیروز گردد در نوبت بعدی او بازی را آغاز خواهد نمود. در غیر این صورت نفر اول آغاج را به صورت افقی روی مَره قرار می دهد و بازیکن مقابل موظف است چیلینگ را بردارد و آن را از همانجا به طرف آغاج بیندازد.

اگر چیلینگ به آغاج بخورد، بازی عوض می گردد و در غیر این صورت نفر اول دوباره مرحله بالا را تکرار خواهد نمود و اگر سه بار پشت سر هم پیروز گردد، وارد مرحله حلاسی می گردد که این مرحله چیلینگ را با یک دست می گیرند و با دست دیگر به آغاج ضربه می زنند.

در مرحله حلاسی نیز نفر مقابل سعی در گرفتن چیلینگ یا زدن دست خود به آن می نماید و در صورت پیروز شدن بازی عوض می گردد و در غیر این صورت باید چیلینگ را به مَره بیندازند که برخلاف مرحله قبلی در این مرحله بازیکن اول با داشتن آغاج در دست سعی می نماید که چیلینگ را زده، مانع از رسیدن آن به مَره گردد، اگر چیلینگ نزدیک مَره بیفتد و فاصله آن تا مَره کمتر از میزان باشد، بازی عوض خواهد شد. بازی به همین شکل ادامه پیدا می نماید تا این که بازیکن مقابل بتواند با گرفتن چیلینگ در هوا و یا انداختن آن به نزدیک مَره بازی را عوض کند.

اگر تعداد بازیکنان بیشتر از دو نفر باشد، ابتدا بازیکنان به دو گروه تقسیم می شوند و بعد از قرعه کشی، گروه اول بازی را آغاز می نماید. نحوه بازی همچون بازی دونفره است با این تفاوت که اگر بازیکنان گروه مقابل چیلینگ را در هوا بگیرند، همه بازیکنان گروه اول سوخته و بازی عوض خواهد شد؛ و هرگاه در هوا به چیلینگ دست بزند و یا چیلینگ آن ها به مَره اصابت کند، نفر اول گروه یک سوخته و بازی را نفر دوم ادامه خواهد داد. بعلاوه در این بازی طبق توافق دو گروه میتوان بازیکن سوخته را دوباره وارد بازی کرد و آن زمانی است که در مرحله حلاسی یکی از بازیکنان بتواند سه بار با پیروزیت چیلینگ را زده، از مَره دفاع کند. شعر بازی در این بخش به صورت زیر است:

یوالداشیمین بیر قیچی یوالداشیمین ایکی قیچی

یوالداشیمین اوچ قیچی من اولسم یوالداش دیری

در بازی گروهی زمانی که همه افراد گروه اول سوختند، گروه دوم به مَره می آمدند و گروه قبلی باید به میدان می رفتند. بازی بیسبال کنونی تا حد زیادی مشابه این بازی است و نحوه بازی و قوانین کلی تا حد زیادی شباهت دارد به این بازی، حتی شاید بتوان گفت بازی کولونگ آغاجی ریشه بازی بیس بال بوده است.

یک قطعه چوب کوچک در حد 10 تا 15 سانتیمتر، یک چوب بلند به طول 75 تا 80 سانتیمتر، دو قطعه سنگ صاف برای قرار دادن چوب کوچک، زمین بازی به شکل یک فضای باز است.

ارزش های شاخصی که این بازی زیبا دارد علاوه بر فعالیت جسمانی و ورزش و سرگرمی و شادی باعث می گردد که اطرافیان در کنار یکدیگر جمع شده و در شادی بچه ها سهیم باشند درواقع این بازی به نام بچه هاست. او و بسیاری از بزرگترها نیز این بازی را اجرا می نمایند.

براساس مقاله بازی کولونگ آغاجی زنجان در آستانه فراموشی واقع شده است، باید بدانید که کولونگ آغاجی به شماره 1977 به عنوان میراث ناملموس زنجان در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است.