تعارض های انسان و پلنگ و راه های کاهش آن - هاست لینوکس

به گزارش هاست لینوکس، پلنگ ایرانی به عنوان گونه ای در معرض خطر انقراض با تهدیدهایی مانند به دام افتادن در تله های آهنی، مسمومیت با طعمه های مسموم و ... روبرو است. معاون سابق محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به اینکه یکی از راه های کاهش تعارض های میان انسان و پلنگ، پرداخت خسارات ناشی از حمله این گونه به محصولات و دام کشاورزان و دامداران است، گفت: متاسفانه موضوع خسارات ناشی از حمله حیات وحش به دام در قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست دیده نشده است.

حمید ظهرابی در گفت و گو با هاست لینوکس، ضمن بیان اینکه پلنگ گوشتخوار عظیم جثه و جزو گونه های کمیاب و حفاظت شده کشور و در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت گونه ای در معرض خطر انقراض است، اظهارکرد: پلنگ ایرانی جمعیت کمی در کشور دارد و به همین خاطر ارزش حفاظتی بالایی برخوردار است. پلنگ ایرانی در زمره گونه های پرچم محسوب می گردد بنابراین حفاظت و بهبود شرایط زندگی این گونه بیانگر سلامت اکوسیستم و کارکرد صحیح اجزای آن است.

وی ادامه داد: تحت فشار قرار دریافت و ایجاد مشکلاتی نظیر جابجایی و حضور در مراکز جمعیتی و حاشیه آن برای این گونه نشاندهنده این است که کل اکوسیستم دچار مشکل شده است و اجزای مختلف اکوسیستم که کارنمودهای حفاظتی و تامین غذا وامنیت برای گونه پرچم را دارند دچار اختلال شده اند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس با بیان اینکه عوامل مختلفی در کشور جمعیت پلنگ را تحت تاثیر قرار می دهد، اظهار کرد: یکی از اصلی ترین آن ها جزیره ای شدن زیستگاه ها و تکه تکه شدن زیستگاه هاست که باعث فراهم شدن شرایط برای روبروه این حیوان با زیستگاه های انسانی و ایجاد تعارضات بین انسان و پلنگ می گردد. این تعارضات در بسیاری از موارد در نهایت منجربه آسیب دیدن و کشته شدن پلنگ می گردد.

وی اضافه نمود: احداث جاده ها، راه آهن، خطوط انتقال گاز و نفت، توسعه شهرها و روستاها، توسعه کشاورزی و صنعت و معدن از عوامل عمده جزیره ای و تکه تکه شدن زیستگاه ها به شمار می فرایند.

ظهرابی ادامه داد: یکی دیگر از عوامل کاهش جمعیت و آسیب دیدن پلنگ ایرانی حضور انسان در زیستگاه های این گونه به علت انجام فعالیت هایی مانند دامداری سنتی و کشاورزی پراکنده است. با ورود افراد به زیستگاه های گونه های حیات وحش میزان تعارضات بین انسان و پلنگ افزایش می یابد.

معاون سابق محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین کاهش جمعیت علفخوارانی که طعمه پلنگ هستندرا یکی از عوامل افزایش تعارضات منافع انسان با پلنگ دانست و گفت: زمانی که جمعیت طعمه های گوشتخواران عظیم جثه کاهش پیدا می نماید، این گونه ها به ناچار به حاشیه مناطق سکونتگاهی نزدیک می شوند و از این رو احتمال برخورد با جوامع انسانی و فعالیت های انسانی افزایش پیدا می نماید. در کاهش جمعیت طعمه های گوشتخواران نیز عوامل متعددی نقش دارند که از جمله آن ها می توان به تخریب زیستگاه ها، تغییر کاربری اراضی و جزیره ای شدن زیستگاه ها، شکار غیر مجاز و شیوع بیماری هایی مانند طاعون نشخوارنمایندگان کوچک جثه در مناطق مختلف کشور اشاره نمود.

به گفته ظهرابی، یکی از تهدیداتی که متوجه حیات وحش به ویژه پلنگ ایرانی می گردد ایجاد ناامنی در زیستگاه به علت تشدید فعالیت های انسانی است. فعالیت هایی مانند معدن کاوی و تغییر کاربری اراضی از عواملی هستند که می تواند امنیت گوشتخواران و علفخواران را از بین ببرد و آن ها را ناچار به مهاجرت به زیستگاه های جدید کند. در این مهاجرت ها نیز احتمال روبروه حیات وحش با انسان و فعالیت های انسانی و ایجاد تعارضات وجود دارد.

وی اضافه نمود: بعضی عوامل طبیعی نظیر اشغال قلمرو توسط فرد قوی تر، افزایش سن و بیماری نیز باعث نزدیک شدن پلنگ به زیستگاههای انسانی می شوند.

راهکارهای کاهش تهدیدات علیه پلنگ

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس درباره راهکارهای کاهش مخاطرات و تهدیداتی که متوجه گونه های حیات وحش به ویژه پلنگ هستند، گفت: محدود کردن فعالیت های انسانی که ارزش مالی و ارزش اضافه نموده بالایی را فراوری نمی نمایند، جلوگیری از ورود دامداران سنتی و تغییر کاربری اراضی در عرصه های طبیعی بکر و افزایش سطح و محدوده های مناطق حفاظت شده می تواند از راهکارهای کاهش تعارضات بین انسان و حیات وحش و مخاطرات آن باشد بنابراین ضروری است زیستگاه های حیات وحش به نحوی طراحی شوند که دربرگیرنده قلمرو گونه ها و برآورد نماینده نیازهای زیستی آن ها باشد.

ظهرابی با اشاره به اینکه فرهنگ سازی و آموزش روش های روبروه با پلنگ به جوامع انسانی نقش مهمی در کاهش تعارضات بین انسان و پلنگ و در نتیجه جلوگیری از کاهش جمعیت این گونه را دارد، اظهار کرد: آموزش روش های برخورد مناسب در روبروه مردم محلی با پلنگ، روش های کاهش موارد روبروه با گوشتخواران و افزایش ظرفیت تحمل افراد از راهکارهایی است که باید در دستور کار قرار گیرد.

وی ادامه داد: یکی از موارد دیگری که باعث تعارضات بین انسان با گونه های حیات وحش از جمله پلنگ می گردد روبروه افرادی است که برای تفریح و گردشگری به محیط های طبیعی و اکوسیستم های طبیعی می فرایند بنابراین ضروری است به گردشگران نیز آموزش های لازم داده گردد تا بدانند که حیوانات در کدام زیستگاه ها حضور دارند و در این مناطق از مسیرهای ناشناخته عبور ننمایند تا با حیواناتی مانند گوشتخواران وحشی روبرو نشوند.

پرداخت خسارات ناشی از حیات وحش در قانون دیده نشده است

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس یکی از مهم ترین راهکارها برای کاهش موارد تلفات و آسیب به پلنگ را پرداخت خسارات ناشی از حیات وحش به دامداران و کشاورزان و بیمه کردن دام، محصولات کشاورزی و سایر گونه هایی که مورد حمله قرار می گیرند دانست و گفت: متاسفانه ضعف عظیمی در زمینه جبران خسارات ناشی از حیات وحش وجود دارد چراکه صندوق بیمه محصولات کشاورزی در سطح کشور پذیرش خسارات ناشی از حیات وحش به مزارع را برعهده نگرفته و پیگیری های سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه به نتیجه ای نرسیده است و موضوع حمله گوشتخواران به دام نیز اصلا در قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست پیش بینی و دیده نشده است یعنی این خسارات قابل پرداخت نیست و سازمان حفاظت محیط زیست هم اعلام نموده است که از پذیرش این درخواست ها خودداری گردد.

وی در ادامه تاکید نمود: آنچه ضروری است اتفاق افتد، اصلاح قانون است تا حمله گوشتخواران وحشی به دام مشمول پرداخت هزینه گرددهمچنین باید بتوان خسارات ناشی از حمله حیات وحش به دام و محصولات کشاورزی را از محل صندوق بیمه محصولات کشاورزی پرداخت کرد.

به گفته معاون سابق محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، ایجاد یک مکانیسم بین سازمان حفاظت محیط زیست و صندوق بیمه محصولات کشاورزی با پشتوانه قانونی می تواند مشکلاتی اعم از تله گذاری و مسمویت حیات وحش از طریق طعمه های مسموم که اقداماتی به دور از اخلاق و انسانیت است را برای همواره از بین ببرد حتی می توان این مکانیسم را طوری تعریف کرد که مبلغی که سازمان حفاظت محیط زیست باید سالانه به کشاورزان و دامداران پرداخت کند به صندوق بیمه محصولات کشاورزی واریز گردد و آن صندوق خسارت ها را پس از تایید سازمان محیط زیست تامین و پرداخت کند.

وی اظهار داشت: آنچه در قانون برای پرداخت خسارات ناشی از ضرر حیات وحش به کشاورزان آمده تاکید می نماید که خسارات زمانی جبران می گردد که کشاورزان تمام اقدامات حفاظتی نظیر فنس کشی، دیوارکشی و سایر اقدامات را انجام داده اما با این حال محصولات آنان مورد حمله حیات وحش قرار گرفته باشد. آن موقع است که کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست این موضوع را آنالیز و تایید می نمایند و پس از طی کردن بعضی مراحل اداری خسارت های ناشی از حمله حیات وحش به کشاورزان پرداخت می گردد.

ظهرابی در انتها ضمن اشاره به اینکه مکانیسم دیگری که سال های گذشته در زمینه کاهش تعارضات بین پلنگ و جوامع محلی تجربه شد و بیمه کردن خسارات ناشی از پلنگ توسط یک شرکت بیمه به صورت داوطلبانه بود، اظهار کرد: این شرکت بیمه اظهار داشت که هرجایی در سراسر کشور به پلنگ آسیبی برسد یا خسارتی از این گونه به مردم وارد گردد، اقدام به پرداخت خسارت می نماید و آن موقع مبلغ 2 میلیارد تومان سالانه برای این کار در نظر گرفت. ورود و حضور داوطلبانه شرکت های بیمه در امر مشارکت در حفظ حیات وحش به عنوان مسئولیت اجتماعی می تواند اقدام خوبی در این زمینه باشد اما متاسفانه سال های گذشته ارزش کار این اقدام داوطلبانه شرکت بیمه در قالب تبلیغات برای جامعه به درستی تشریح نشد تا شرکت های دیگر بیمه نیز تشویق به چنین اقداماتی شوند.

انتهای پیغام